Een geslaagde borrel

Peter-Jan van den Broek & Jasper Winkes

Nu de feestelijkheden weer voorbij zijn en er een lange tijd van reflectie voor ons ligt, is het een goed moment om eens even bij zinnen te komen en ons eens even te buigen over wat er allemaal wel niet verkeerd is aan onze handelswijzen.

Ja mensen, we hebben het hier over etiquette. Een uitgemolken onderwerp zult u misschien denken. Nou, de etiquette over hoe u een gala date hoort te benaderen zal meteen overgeslagen worden. Nu zult u misschien verbaasd zijn: “Huh is er meer dan?” Ja, wel degelijk. In dit stuk zullen we enkele zaken met u doornemen waarmee u andere erg tot last kunt zijn maar vooral ook hoe u zelf uit ongemakkelijke situaties komt. Lees en huiver.

Etiquette betekent letterlijk “etiket”. Het verwijst naar de briefjes die Philips de Goede, Hertog van Bourgogne, had liggen. Deze briefjes vermeldden van iedere gast hoe deze behandeld diende te worden. Het eerste echte etiquetteboek werd geschreven door Erasmus in 1530, het boek “De civilitate morum puerilium”. We hebben als Nederlanders dus een rijke geschiedenis op dit vlak. Helaas is het meer en meer bergaf gegaan met de waardering voor etiquette. Welnu, wij trachten u toch wat meer bij te brengen over de etiquette an sich, te beginnen met de borreletiquette.

Omgang met personeel

Als u later een beetje belangrijk wordt, en ik hoop voor u dat het u lukt, dan zult u ongetwijfeld op borrels komen. Bij borrels is het gebruikelijk dat u onder het genot van een drankje een beetje keuvelt over van alles en nog wat, maar daar later meer over. Probleem is echter dat het hier vaak al fout gaat. In eerste instantie wilt u natuurlijk als goede gast behandeld worden, gedraag u daar dan ook na!

Er is namelijk een scala aan zaken waarmee u voornamelijk bedienend personeel erg kunt irriteren. Als het personeel van het betreffende etablissement een beetje kundig is, zal het niet met de vingers in de glazen zitten. Doe dit dus zelf ook niet. Het spreekt voor zich dat de dames onder ons ook geen ranzige lippenstift afdrukken achter moeten laten op het glas. Als u geen geld hebt om fatsoenlijke lippenstift te kopen gebruik het dan geheel niet.Bent u op een borrel aanbeland waar het personeel met een dienblad langs komt waar u de drankjes zo van kunt nemen, doe dit dan ook. Er is voor de volgende gast bijna niets erger dan een dienblad waar zowel lege glazen als volle glazen op staan. Probeer dus niet, “sympathiek als u bent”, te vragen of u kunt wisselen. Natuurlijk kunt u dit, u kunt immers lopen. Het hoort echter niet. Zet lege glazen dus gewoon op de tafel.Let ook op hoe u het glas beetpakt: u kunt natuurlijk à la Patty Brard een glas wijn vast pakken, een beetje zoals een wasbeer zijn eten vast heeft. Dit ziet er echter weinig verfijnd uit, u dient het glas bij het pootje vast te pakken. Evenzo kunt u quasi relaxed het glas continu bij het voetje vast pakken. Dit is echter aan enkelen voorbehouden, vaak gaat dit fout.

Bij cognacglazen is het juist wel weer toegestaan om uw glas geheel met de hand te omvatten. Bij een beetje borrel worden natuurlijk hapjes verzorgd. Probeer dan niet de ober aan te houden en onder het motto “Je moet er toch vanaf he?”, vervolgens heel het blad leeg te snaaien. U zult zelf een voldaan gevoel krijgen, maar u zult er niet om gewaardeerd worden. Loopt de ober er echter als een verdwaald schaap bij met een dienblad vol hapjes, dan kunt u hem best wenken dat u nog wel een hapje wilt.Als laatste willen we u hier nog mee geven dat u altijd respect dient te hebben voor het personeel. Vaak worden obers en barkeepers als loopjongens (ondanks dat ze eigenlijk niets anders zijn) behandeld en wordt er een kleinerende taal tegen ze aangeslagen. Sta hierboven, menig ober is zelf ook student, waarschijnlijk slimmer dan u denkt en klust alleen wat bij om zijn ski- of zeilvakantie te bekostigen. Wees dus altijd beschaaft; elke andere gast op een borrel zal u verachten als u zich niet net kunt gedragen tegenover het personeel.

Omgang met gasten

Even aannemend dat u zich niet op een normale donderdag borrel bevindt, maar bijvoorbeeld op een borrel van een congres waar een voor u interessant onderwerp werd besproken. Veel andere gasten kunnen u dan waarschijnlijk zinnige zaken melden en wat contacten opbouwen kan geen kwaad voor uw latere carrière. Kortom, er moet genetwerkt worden maar let op: snel goede contacten leggen is niet relaxen maar hard werken. Contact leggen is erg moeilijk en kost veel energie. Stop uw energie dan ook in de juiste personen en zoek deze rustig uit. Als u binnen komt op een borrel kijk dan even rustig rond en kijk waar de mensen zijn die u graag wilt spreken. Andere gasten zijn waarschijnlijk druk in gesprek dus even rustig alleen rond lopen valt zeker niet op. Doelen stellen voorafgaandaan de borrel is hier dus belangrijk. Weet welke mensen belangrijk voor u kunnen zijn en wie u moeten leren kennen. Een borrel is echter niet de plaats om heel diepgaande gesprekken te gaan houden. Snel contact leggen, achterhalen wat een persoon u kan bieden en een onvergetelijke indruk achter laten bij de ander is uw doel.

Om dit doel te bereiken moet u zich dus zeker niet vastklampen aan één persoon of groep. Dit is misschien wel gezellig maar u kunt dan beter een vervolg avondje plannen want uw doel wordt niet bereikt. Ga ook niet popi jopi rond vliegen; iedereen zal zich op de borrel aan u ergeren en vervolgens weten ze niet wie u bent.

Om toch bij de geschikte persoon uit te komen, kunt u het beste inbreken in een groepje. Training biedt hier uitkomst. U moet aanvoelen wanneer u in kunt breken. Mensen in de reden vallen wordt door u nu nog als onbeleefd en eng gevonden. Dit is ook het geval, behalve op borrels en recepties. Als u door heeft dat het gesprek afgedwaald is tot het slechts nutteloze dingen zeggen, dan moet u inbreken. Wellicht zullen de personen in het groepje u zelfs hartelijk verwelkomen want u kunt het dode moment doorbreken. Met het beleefd vragen of u er bij kunt komen staan is ook niks mis als er nog een boeiend gesprek gaande is. Stel u voor en toon, voordat u zelf begint met praten, respect voor het gesprek dat gaande was.

Voorstellen op borrels moet u erg serieus nemen. U gaat de mensen waarschijnlijk nog nodig hebben en zij moeten uw naam dus kennen. Spreek uw eigen naam twee keer rustig uit. Herhaal, nadat de ander zich heeft voorgesteld, zijn naam en onthoud die zelf ook. Een persoon zal het bovenmatig waarderen wanneer u ook daadwerkelijk gedurende het gesprek toont dat u zijn naam kent.

Komt het aan op proosten op een borrel, val dan niet door de mand. Houd uw glas, zoals hier voor beschreven, goed vast. Hef het glas tot kinhoogte en maak een proostgebaar, laat uw partner bepalen of het tot een klinkende proost komt. Belangrijk bij heel dit proces is dat u de ander in de ogen kijkt bij de proost. Extra pluspunten zijn te verdienen door de naam van de ander te noemen.

Na de kennismakingsfase kunt u het best even over een neutraal onderwerp beginnen. Gesprekspartners onthouden zelden de eerste paar zinnen, domme onderwerpen en vragen als “interessante lezing, niet?” of “drukke borrel” kunnen dus best. U en de andere gast hebben dan even tijd om een goede plaats in te nemen of visitekaartjes op te bergen.

Na het kennismaken start het werkelijke gesprek. Het belangrijkste wat u hier moet onthouden is: praat niet, stel vragen. U kunt uw gesprekspartner niet meer vleien dan door interesse te tonen in hem door goede vragen te stellen. Tevens voert u de regie over het gesprek door vragen te stellen. U bepaald dan waar over gepraat wordt.

Zorg er wel voor dat u ook naar de antwoorden luistert. Ga niet rondkijken of dom voor u uit staren, zoek af en toe even oogcontact. Natuurlijk onthoudt u alle belangrijke zaken die iemand te melden heeft maar onthoud ook persoonlijke dingen die terloops genoemd worden. Dit kan u enorm helpen bij een vervolg gesprek. U hebt namelijk direct weer een goed contact met de persoon als u bijvoorbeeld kunt vragen of zijn gestolen auto al terecht is. Zorg er ook voor dat de ander zulke dingen van u te weten komt. Ze moeten uw naam, enkele informele zaken en natuurlijk uw specialiteit kennen.

Als u dit bereikt heeft, kunt u het gesprek eindigen. Ook dit wordt vaak als moeilijk bestempeld. Echter, op een borrel is het zeker niet onbeleefd om te zeggen dat je nog even een ander wilt spreken. Als de ander ook een frequente borrelganger is zal hij dit zeker begrijpen en het u niet kwalijk nemen. Weg kijken, weg schuifelen of een smoesje verzinnen is veel onbeleefder.

Naast spreken, is het non-verbale gedrag zeker zo belangrijk. Zoals in het eerste gedeelte al besproken is, moet u niet opvallen door het begaan van fouten. Het gebruik van gebaren als u aan het praten bent is goed, maar doe dit wel goed. Op iedere borrel zijn er mensen met grote verhalen, op zich geen probleem. Doorgaans verhogen dergelijke mensen de sfeer. Let echter wel op dat u bij het vertellen van deze verhalen niet te grotesk met uw handen gaat zwaaien alsof u met uw ski-stokken aan het prikken bent. U bent zeker niet de eerste die een dienblad om zult stoten. U zult net zien dat de eregast van de avond een groot glas rode wijn over de witte kleding krijgt waarna u de rest van de avond nog te horen krijgt: “Deed jij dat nou?”.

Publicatie verschenen in Simon Ster 36.4