Tenzin Gyatso

Ruud Hawinkels

Tenzin Gyatso, beter bekent als de 14de Dalai Lama. Deze staut zal in het teken staan van het leven van de Tenzin Gyatso vóór en tijdens zijn ballingschap. Hierbij zal ik tevens enkele uitstapjes maken naar de Chinese onderdrukking van Tibet. De komende tijd zal staut in het teken staan van wereldfiguren, zoals de Dalai Lama.

Dalai Lama

Dalai Lama betekent Oceaan van Wijsheid, het is afgeleid uit het Mongools en Tibetaans. De Mongoolse krijger Altan Khan gaf deze titel aan de derde Dalai Lama, met terugwerkende kracht kregen de eerste twee tevens deze titel.

De Dalai Lama is van oudsher de spiritueel en politieke leider van Tibet. Tenzin Gyatso heeft in 1990 zijn politiek leiderschap overgedragen aan de Tibetaanse Regering-in-Ballingschap. In 2001 werden voor de eerste keer verkiezingen gehouden voor de Regering-in-Ballingschap.

De Dalai Lama is een lijn van opvolgende leiders. De opvolging geschied op een zeer bijzondere wijze en wel door wedergeboorte. Een Dalai Lama wordt gezien als de wedergeboorte van de voorgaande Dalai Lama en als een openbaring van Chenrezig, de Bodhisattva van Groot Mededogen.

Een wedergeboorte wordt in het Tibetaanse Boeddhisme op verschillende manieren herkend. Bijvoorbeeld aanwijzingen van de voorgaande Dalai Lama, visioenen van hoge Lama’s en door herkenning van artikelen van de voorgaande Dalai Lama. Veel Dalai Lama’s geven op jonge leeftijd reeds blijk van kennis over hun voorganger. Hoewel dit een zeer idyllische opvolging is, zijn er in het verleden maar liefst zeven Dalai Lama’s aangewezen door overheersers, daarbij is de opvolging door wedergeboorte uiterst twijfelachtig.

De Dalai Lama moet erkend worden door de Panchen Lama, de tweede Lama in de Gelugstroming (een van de vier Tibetaanse Boeddhistische stromingen). De Panchen Lama wordt op zijn beurt bevestigd door de Dalai Lama. Dit is momenteel een controversieel punt, omdat de Chinese overheersers een andere Panchen Lama hebben aangewezen dan de Tibetaanse Regering-in-Ballingschap.

Biografie

Zijne Heiligheid de Dalai Lama werd op 6 juli 1935 geboren onder de naam, Lhamo Thondup. Het boerengezin leefde in een klein dorp, Taktser, in het noordoosten van Tibet.

Op 3 jarige leeftijd werd hij na een zoektocht herkend als de reïncarnatie van Thubten Gyatso, de 13de Dalai Lama, die in 1933 overleed. De zoektocht werd gestart na een visioen van de regent. Hij zou in een heilig meer een aantal letters en het beeld van een klooster met een weg naar een bouwvallig huisje hebben gezien. Een eerdere aanwijzing was het gezicht van de 13de Dalai Lama dat tijdens zijn opbaring van het zuiden naar het noordoosten gedraaid is. Samen met de letters leidde dit tot het klooster, hiervandaan vonden de afgezanten al snel het bouwvallige huisje. De kleine jongen herkende de leider van de groep meteen. Daarnaast wist hij uit een stapel rekwisieten precies de artikelen te kiezen die aan de 13de Dalai Lama toebehoorden. Al snel werd de kleine jongen erkend als de nieuwe Dalai Lama.

De kleine Lhamo Thondup werd naar het Kumbum klooster gebracht, waar zijn opleiding begon. Later zou de Dalai Lama de scheiding met zijn ouders en de vreemde omgeving als een zeer ongelukkige tijd in zijn leven beschrijven. Het zou nog tot 1939 duren voordat hij met zijn familie naar de hoofdstad Lhasa zou verhuizen.

Bij aankomst werd hem meteen het spirituele leiderschap van Tibet in de schoot geworpen. In de winter van 1940 werd hij in het Potala officieel geïnstalleerd als de spirituele leider van Tibet. Vlug hierna werd hij als monnik opgenomen en begon hij zijn opleiding. Deze was gelijk aan de opleiding die elke monnik volgt om een doctoraal in boeddhistische studies te krijgen. Het curriculum verschilde nogal van ons eigen W-curriculum, en bestond uit; Logica, Tibetaanse kunst en cultuur, Sanskrit (Boeddhistische liturgische taal), medicijnen en Boeddhistische filosofie. Deze laatste was nog eens opgedeeld in 5 subcategorieën.

Ondanks deze drukke opleiding (studievertraging en buiten curriculaire activiteiten waren voor hem geen optie) was de jonge Dalai Lama vaak eenzaam in het grote Potala paleis, vooral als hij vanuit het hoog gelegen paleis zag hoe zijn discipelen feesten en plezier hadden. Hij mocht alleen volgens officiële procedures aan speciale gelegenheden deelnemen. Zelfs zijn eigen moeder moest hij volgens de officiële procedure ontmoeten.

In deze tijd ontbood hij Heinrich Harrer aan zijn hof. Harrer was een Oostenrijkse vluchteling uit een Brits gevangenkamp in India. De jonge Dalai Lama was zeer geïnteresseerd in de grote wereldse kennis van Harrer en wilde alles van hem leren. Harrer werd een vertrouweling van de Dalai Lama en deed een aantal grote bouwkundige projecten voor hem. Harrer leefde zeven jaar in Tibet en is ook de schrijver van het gelijknamige boek.

In 1950 viel het Chinese leger Tibet binnen. Langzaam rukte het leger op richting Lhasa. Het Orakel van Nechung liet doorschemeren dat de tijd voor de jonge Dalai Lama gekomen was. De 15 jaar jonge Dalai Lama werd gekroond tot koning van Tibet.

Meteen werd hij geconfronteerd met de dreiging van een oorlog, waarbij Tibet geen schijn van kans zou hebben. Het Tibetaanse leger zou het met 8.500 manschappen op moeten nemen tegen de 80.000 soldaten die het Chinese leger richting het westen had gestuurd.

Uit voorzorg verliet de Dalai Lama, samen met de hoogste leden van de regering, Lhasa en vertrok richting de Indiase grens. Van hieruit besloot hij om de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en Nepal om hulp te vragen. Geen van de landen wilde zich in het conflict mengen en als laatste middel stuurde hij een delegatie naar Beijing om te onderhandelen. Deze delegatie werd door de Chinezen gedwongen een overeenkomst te tekenen die de overgave van Tibet behelsde.

Het Tibetaanse volk was fel gekant tegen de Chinese bezetter en de Dalai Lama heeft negen jaar lang geprobeerd een vijandige overnamen van China te voorkomen en tegelijkertijd het groeide geweld van zijn eigen volk tegen de Chinezen te verminderen. In 1954 ging de Dalai Lama naar China om te onderhandelen met Mao Zedong en andere hoogwaardigheidsbekleders. Deze onderhandelingen bleven zonder resultaat.

In 1959 leek een uitnodiging van een Chinese generaal verdacht veel op een moordaanslag. Het Orakel van Nechung gaf een expliciete boodschap dat het tijd was om het land te verlaten. 17 maart 1959 vluchtte de Dalai Lama naar India.

In Ballingschap

In India begon de Dalai Lama meteen met het opzetten van verschillende ministeries die de gevluchte en achter gebleven Tibetanen moesten helpen. Hij verwierp officieel de overeenkomst die zijn afgevaardigden in China getekend hadden en op de eerste verjaardag van de Tibetan People’s Uprising gaf hij een toespraak waarin hij opriep tot vreedzaam verzet.

In 1963 heeft hij een democratische grondwet bekend gemaakt. De jaren erna is hij zich blijven inzetten voor verdere democratisering en vrijheid van Tibet.

In 1987 heeft hij een vijf stappenplan voorgesteld aan het Amerikaanse Congres. Hierin fungeert Tibet als vreedzame zone in het Oosten. In 1988 heeft hij nogmaals een vijf stappenplan voorgesteld, ditmaal in Straatsburg. Deze keer stelde hij een autonoom, democratisch Tibet voor in samenwerking met China. Dit voorstel werd in 1991 door de Regering-in-Ballingschap ongeldig verklaard, vanwege de gesloten en negatieve houding van de Chinese regering.

Naast de inzet voor politieke hervormingen en plannen voor een vrij Tibet, geeft de Dalai Lama ook vele lezingen om aandacht te vragen voor de schrijnende situatie van zijn volk. Hij ontmoette reeds vele wereldleiders, koningen en staatshoofden.

Hij ontving in 1989 de Nobelprijs voor de Vrede voor zijn tomeloze inzet voor een vreedzame oplossing van de bezetting van Tibet.
Ondanks al deze bijzondere prijzen en ontmoetingen ziet hij zichzelf nog steeds als een simpele monnik.

Bronnen:

• www.dalailama.com
• www.wikipedia.org
• Zeven jaar in Tibet, Heinrich Harrer, 1953
• Open je hart, Zijne Heiligheid de Dalai Lama, 2001

Publicatie verschenen in Simon Ster 38.4