Mahatma Ghandi

Ruud Hawinkels

Gekleed in een zelf geweven doek en een fragiel lichaam door extreem veganisme, is Mohandas Gandhi op zijn zachts gezegd een extravagante vertoning. Zijn bijzondere levensstijl en oproepen tot vreedzaam protest maakte hem zeer populair in India. Als politiek en spiritueel leider van India zette hij zich in voor de onafhankelijkheid van India.

In zijn jonge jaren leidt Mohandas een normaal leven in een Hindoe familie. Zijn vader is minister van Porbandar, zijn moeder een devote Hindoe met invloeden uit het Jaïnisme, een van de oudste geloven ter wereld met als belangrijkste leer dat geen enkel levend wezen geweld aangedaan mag worden. Op zijn dertiende wordt Gandhi uitgehuwelijkt aan de eveneens dertienjarige Kasturba Makhanji waarmee hij vijf kinderen krijgt.

Tijdens zijn negentiende levensjaar gaat Mohandas rechten studeren aan de Universiteit van London. Zijn vader wil graag dat Mohandas net als hem advocaat wordt. Bij zijn vertrek naar Groot-Brittannië heeft hij zijn moeder beloofd dat hij zich zal houden aan de Hindoestaanse leer. Dat wil zeggen, geen vlees, alcohol en oppervlakkige seksrelaties. Deze belofte vormt de basis voor zijn eenvoudige levensstijl op latere leeftijd. In Groot-Brittannië was het moeilijk om zich aan zijn belofte te houden, het was moeilijk om vegetarisch te eten en er werd veel alcohol gedronken. In zijn zoektocht naar gelijkgestemden sloot hij zich aan bij de Vegetarian Society. Bij deze vereniging ontmoette hij mensen die hem aanmoedigden om zich in verschillende religies te verdiepen. Bij terugkeer in India probeert hij een advocatenkantoor op te zetten. Dit project mislukt jammerlijk. Gandhi heeft in deze tijd moeite om een richting te geven aan zijn leven. Uiteindelijk besluit hij om een jaar naar Zuid-Afrika te gaan om daar als advocaat voor rijke Indiase handelaren te gaan werken.

Zuid-Afrika

In Zuid-Afrika maakt hij kennis met racisme. Hoewel er in Groot- Brittannië al sprake was van racisme, raakt het hem pas in Zuid-Afrika. Waar hij in Groot-Brittannië tot de elite behoorde, moet hij in Zuid- Afrika derde klas reizen en via een aparte deur openbare gebouwen in. Deze incidenten veranderen zijn blik op het leven en het Britse Rijk, waar op dat moment ook Zuid-Afrika en India toe behoren.

Vlak voor hij terug zou keren naar India wordt er een wet ingediend die de Indiase en zwarte bevolking het stemrecht ontneemt. Hij blijft in Zuid-Afrika om de Indiase bevolking te helpen. Het lukt niet om de wet tegen te houden, maar hij weet wel de Indiase bevolking in Zuid-Afrika te mobiliseren. In 1894 leidt dit tot de oprichting van het Natal Indian Congress (NIC).

Zijn zeer bekende Satyagraha, ofwel vreedzaam verzet, gebruikt hij voor het eerst als er in Zuid-Afrika een wet wordt aangenomen die Indiërs verplicht zich te laten registreren. In zeven jaar tijd worden duizenden Indiërs gevangen genomen, gemarteld of zelfs doodgeschoten voor het overtreden van deze wet. Door de harde aanpak van de vreedzame Indiase bevolking richt de publieke opinie zich tegen het Britse regime, waardoor het NIC een serieuze gesprekspartner wordt voor de Britten.

Controverse

De weinig bekende controverse rond Gandhi schuilt in het doel van de NIC en uitspraken over de zwarte bevolking die hij de Indian Opinion, een propaganda krant van Gandhi, doet. Het doel van de NIC richt zich uitsluitend op de vrede en harmonisering tussen het Britse regime en de Indiase bevolking. De zwarte en gekleurde bevolking wordt hierbij volledig gepasseerd, waardoor hij de apartheid niet tegenging, maar slechts verschoof zodat zijn eigen volk bij de elite hoorde.

Het Britse regime vond het, op zijn zachtst gezegd, geen goed idee om de Indiërs en de Blanken gelijke rechten te geven. Tijdens de zogenaamde Bambatha opstand, waarin het Britse regime wraak nam op de Zoeloe bevolking voor het vermoorden van twee Britse officieren, heeft Gandhi de Indiase bevolking in Zuid-Afrika opgeroepen de Britten te steunen. Hij richtte een Indian Volunteers Corps op, die Britse gewonden van het slagveld droegen. Zo hoopte hij de Britten gunstig te stemmen en de Indiërs niet gelijkwaardig te stellen aan de Zwarte en gekleurde bevolking. Dit vond hij namelijk een grove belediging.

Door het feit dat hij de zwarte als een minderwaardig volk beschouwde en de Britten hielp in een oorlog tegen de Zoeloes wordt hij in Zuid-Afrika tot op de dag van vandaag als racist gezien.

India

In 1915 keert Gandhi terug naar India om daar te strijden voor de onafhankelijkheid van India. Ook India valt onder het Britse Rijk en eigenlijk herhaalt de hele geschiedenis uit Zuid-Afrika zich in India op grote schaal.

Gandhi sluit zich aan bij het Indian National Congress (INC). Dit was de grootste partij binnen de Indiase onafhankelijkheidsbeweging en is tegenwoordig de grootste regeringspartij in India. Zijn eerste grote actie in India is gericht tegen, voornamelijk Britse, landeigenaren in Champaran en Kheda. Zij onderdrukten hun boeren en verwaarloosden de dorpen. Gandhi won steun onder de bevolking door de verwaarlozing van de dorpen aan te pakken en met de dorpsleiders te praten. Het Britse regime zag dit als een gevaar en liet Gandhi arresteren voor onrust stoken. Zijn arrestatie zorgde voor nog meer onrust, want mensen gingen protesteren tegen de arrestatie en kwamen in opstand tegen de landeigenaren. Dit leidde uiteindelijk tot meer compensatie voor de boeren. Het hele land droeg Gandhi op handen en het was na deze actie dat hem de bijnaam Mahatma (Sanskrit voor “Grote Ziel”) werd gegeven.

Gandhi blijft lange tijd de meest invloedrijke onafhankelijkheidsstrijder in India. Hij organiseert verschillende campagnes die ertoe moeten leiden dat India volledig zelfbestuur krijgt. Swaraj noemt hij dit. Deze vorm van zelf bestuur kenmerkt zich door een bijna individueel ‘bestuur’ van ieder persoon en gemeenschap. Dus een zeer decentraal bestuur.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog wil Gandhi de Britten niet steunen in hun strijd tegen Hitler. Dit splijt het congres, omdat er veel politici zijn die de Britten graag helpen. Gandhi roept echter op tot vreedzaam protest. De Britten werken de opstand met harde hand tegen de vlakte, maar laten in 1943 weten dat India onafhankelijk zal worden. Gandhi stopt zijn campagne Quit India en honderdduizenden gevangen worden vrijgelaten.

Uiteraard werd Gandhi ook binnen India bekritiseerd. In 1934 werden drie aanslagen op zijn leven verijdeld. In 1948 lukte het Nathuram Godse wel. Hij was een extremistische Hindoe die vond dat India verzwakt was door het beleid van Gandhi.

Tegenwoordig vinden critici dat India zich verschuilt achter het gedachtegoed van Gandhi door bijvoorbeeld de annexatie van Kashmir en de bestorming van de Golden Temple goed te praten. Het opgepoetste imago van Gandhi zou toch vaker kritisch bekeken moeten worden.

Publicatie verschenen in Simon Ster 39.2