De Post-it

Uriel Hoeberichts

In de afgelopen publicaties van sTAUt zijn verschillende technische objecten de revue gepasseerd. In deze editie van sTAUt zal de 3M Post-it ter sprake komen. Iedereen kent natuurlijk de Post-it en iedereen heeft heeft er natuurlijk wel eens gebruik van gemaakt toen hij snel een notitie wilde maken. Hoe is 3M op dit vrij simpele maar toch briljante idee gekomen?

Tegenwoordig zijn Post-its niet meer weg te denken uit een kantoor of secretariaat. Zelfs aan de muur in menig studentenhuis zijn ze te vinden. Toch is het een relatief jonge uitvinding die uit begin jaren 80 van de vorige eeuw stamt. De Post-it is ontwikkeld bij 3M, een Amerikaans conglomeraat dat elektronica, lijm en geneesmiddelen produceert. Sinds de introductie op de markt is 3M nog altijd de grootste producent van Post-its ter wereld.

De huidige Post-it is nog steeds dezelfde als tijdens de introductie. Een kanarie-geel blaadje van 76 bij 76 mm. Aan de achterkant van dit gele blaadje bevindt zich een lijmrand die overal op plakt, maar die je ook overal weer van kunt losmaken zonder lijmresten achter te laten. Na de introductie werd 3M alom geprezen om dit innovatieve product en is de Post-it in de loop van de jaren een mythisch product geworden dat voor veel uitvinders in de dop het schoolvoorbeeld is van de ultieme uitvinding. En dat terwijl de ontstaansgeschiedenis van de Post-it compleet berust op serendipiteit, oftewel: ‘het vinden van iets onverwachts en bruikbaars terwijl je op zoek bent naar iets anders‘.

In 1968 werd door een scheikundige genaamd Dr. Spencer Silver een ontdekking gedaan. Hij werkte op de onderzoeksafdeling van 3M toen hij een herbruikbare, drukgevoelige lijm uitvond, die ook gemakkelijk loslaat. Omdat hij op zoek was naar een ander soort lijm werd er niets mee gedaan. 3M was toentertijd voornamelijk bezig met het produceren en maken van lijmen voor zware industrieën. Een zwakke lijm was totaal niet relevant voor het bedrijf.

Pas in 1974 werd er wat met de lijm gedaan. Het was een andere werknemer bij 3M, Art Fry, die nadat hij een lezing van Dr. Spencer Silver had bijgewoond waarbij de lijm werd besproken, een eurekamoment had. Nadat voor de zoveelste keer zijn notitie velletjes uit zijn koorboek vielen terwijl hij aan het zingen was in de kerk, moest hij terug denken aan de lezing van Dr. Spencer Silver.

Vallende notitieblaadjes. Herbruikbare lijm, die gemakkelijk loslaat. 1 + 1 = 2.

Het nieuwe idee hield in dat de lijm gebruikt ging worden aan een bladwijzer, zodat het goed op zijn plaats tussen een boek zou blijven. Toen 3M na enige tijd, in 1977, de Post-it op de markt bracht, vielen de verkoopcijfers tegen. 3M had te weinig gedaan aan de marketing van de Post-it en de gevolgen waren meteen merkbaar. De consument wist niet waarvoor het product diende en kocht het niet. Pas na het uitdelen van gratis samples en betere voorlichting werd het product in 1980 opnieuw gelanceerd in Amerika. Dit maal werd het wel een succes en binnen een aantal jaren was de Post-it wereldwijd verkrijgbaar.

Sinds de jaren 90 is het patent van de Post-it verlopen en zijn er meerdere partijen die het plakkend papiertje verkopen. Hoewel ze er momenteel in alle kleuren te krijgen zijn, hebben toch de meeste varianten, ook die van andere fabrikanten, nog steeds de oorspronkelijke kleur geel. Deze herkenbare kleur van de Post-it werd per toeval gekozen. In het kantoor naast het lab van Art Fry en zijn team lag voornamelijk geel kladpapier. Dit papier werd gebruikt om te experimenteren en uiteindelijk werd geel gekozen als vaste kleur voor het notitieblaadje.

Tegenwoordig is de Post-it echt een cultureel icoon geworden. Door het tijdelijke karakter van een Post-it is het hèt symbool van een cultuur die continu in beweging is, waarin informatie snel en duidelijk overgebracht moet worden. Ook het samenvatten van een boodschap tot twee zinnen, iets dat uit nood geboren is door de kleine oppervlakte van de post-it, zie je overal terug. Denk hierbij aan toepassingen als SMS of twitter. Omdat de Post-it zo relevant is voor onze cultuur laten vele kunstenaars zich er daarom ook door inspireren.

Zo werd er in 2004 een expositie gehouden in het prestigieuze Museum of Modern Art in New York, genaamd ‘Humble Masterpieces‘, hierbij was één van de smaakmakers een door Rebecca Murtaugh met Post-its bedekte kamer. Ze plakte standaard gele Post-its op de objecten in de kamer die niet veel waarde voor haar hadden en de neon gekleurde Post-its op de producten die ze wel waardevol achtte, zoals haar bed. Dit is één van de ontelbare voorbeelden waar de Post-it werd gepromoveerd van goedkoop gebruiksvoorwerp tot hogere kunst.

Tevens is er de laatste jaren een andere ontwikkeling: het ontstaan van digitale Post-its. Omdat mensen zo gewend zijn geraakt aan het kort en bondig opschrijven van de to-do-lijstjes die ze in het zicht in hun werkomgeving plakten, was er de wens om dit ook in hun digitale werkomgeving te hebben. Verscheidene partijen zijn hier al op ingegaan, zo heeft 3M ‘Post-it Brand Software Notes‘ ontwikkeld, Apple bedacht ‘sticky‘ en Windows 7 kwam met ‘Sticky Notes‘.

Financieel gezien heeft 3M niks te klagen, alleen al het notitieblaadje zorgt voor een winst van 110 miljoen dollar per jaar. Dit bedrag zal de komende jaren alleen nog maar toenemen gezien het feit dat 3M continu met nieuwe producten op de markt komt. Op internet stimuleert het Amerikaanse bedrijf volop om creatief met Post-its te zijn door middel van prijzen en gratis feestjes. De creaties zijn onder andere te zien op Youtube, waar alleen al, meer dan 5000 films staan over het knutselen met Post-its.

De Post-it heeft zijn bestaansrecht overduidelijk bewezen en ook de toekomst van de Post-it ziet er zonnig uit met de diverse applicaties die voor de computer zijn ontwikkeld. Daarom is het niet minder dan logisch om de Post-it uit te roepen als winnaar van de meest geniale en simpele uitvinding ooit.

Publicatie verschenen in Simon Ster 42.2