Theezakje

Uriel Hoeberichts

In de afgelopen publicaties van sTAUt zijn verschillende objecten de revue gepasseerd die allen te maken hebben met serendipiteit. In deze editie van sTAUt zal er geen technisch object besproken worden maar een product dat iedere dag door miljoenen mensen over de hele wereld wordt gebruikt. Het is tegenwoordig in veel varianten verkrijgbaar en de smaken blijken eindeloos te variëren. Een simpel product waar alleen kokend water aan toegevoegd hoeft te worden, namelijk: het theezakje.

Ieder huishouden heeft wel een aantal theezakjes op voorraad. Het uiteindelijke product, thee, is al meer dan duizend jaar oud. Volgens Chinese legendes is thee ontdekt door Shen Nong, wat letterlijk betekent goddelijke boer. Hij wordt beschouwd als de uitvinder van de landbouw in de Chinese mythologie. Volgens de legende werd 5000 jaar voor Christus thee in het bos ontdekt toen er bladeren van de theestruik in een pan met heet water dwarrelden. Dit veroorzaakte een aangename geur en de drank was nog lekker ook.

Nederland kwam pas later in aanraking met thee. Rond 1610 werden de eerste kleine hoeveelheden thee naar Nederland verscheept en vanaf de 17e eeuw begon de VOC grote hoeveelheden te verschepen vanaf Batavia. De thee uit Batavia was afkomstig uit China. In de 18e eeuw werd het gebruik van thee als drank in Nederland geaccepteerd. Voorheen werd het vooral als een curiosum bekeken. De VOC begon later direct thee te importeren vanuit China. Om aan de stijgende vraag naar thee in Nederland te kunnen voldoen werden later theeplantages opgericht in Java en Sumatra.

In Nederland werd thee gezien als een exclusieve drank die alleen werd gedronken door rijke mensen. Hiervoor werden vaak speciale theehuizen in hun tuinen gebouwd, zogenaamde theekoepels. Theestruiken groeien normaliter in een tropisch of subtropisch klimaat. De plantages liggen voornamelijk op berghellingen, dit heeft te maken met de kwaliteit van de theeplant. Hoe hoger de plantage ligt, hoe beter de kwaliteit.

Uitvinding

Thee is op verschillende manieren te bereiden, de voornaamste manier is via het theezakje, hiermee kan thee getrokken worden door het zakje met thee bij kokend water te doen. Het theezakje is een ‘uitvinding’ van de New-Yorkse groothandelaar Thomas Sullivan. Thee werd vroeger getransporteerd in tinnen blikken, in 1904 stegen de prijzen van deze blikken aanzienlijk. Sullivan besloot daarop theemonsters te gaan versturen naar zijn klanten in kleine zijden zakjes. Veel klanten hadden niet in de gaten dat de opzet van Sullivan was de thee uit de theezakjes te halen en dan pas te bereiden. In plaats van de traditionele manier van thee zetten werd de thee met zakje en al in het kokend water gedaan. Dit bleek goed te werken en werd enige tijd later door meerdere handelaars toegepast.

De Duitser Adolf Rambold, een medewerker van een theefabriek, ontwikkelde het zakje van Sullivan in 1929 verder tot de vorm die wij hedendaags kennen: twee dubbelgevouwen theekamers met een nietje aan de bovenkant. In datzelfde jaar vroeg hij patent aan en verkreeg dit ook. Het theezaakje is sindsdien een icoon geworden in de theecultuur. Wereldwijd wordt deze vorm nog steeds gehanteerd.

Vorm en variatie

Tegenwoordig zijn er meer vormen van theezakjes op de markt verkrijgbaar. De meest voorkomende zijn de piramide, ronde en rechthoekige vorm. Vooral de piramide vorm is sterk in opkomst. Grote fabrikanten als Lipton beweren dat door deze unieke vorm, de thee meer ruimte krijgt voor een betere infusie en dus de aroma’s beter verspreidt worden. Echter blijkt dat juist door deze piramide vorm het theezakje vaak niet naar de bodem zinkt maar bovenop het water blijft drijven, totdat het ondergedompeld wordt.

Het assortiment van de theefabrikanten is eindeloos, regelmatig worden er nieuwe smaken op de markt gebracht. De smaak van thee is het belangrijkst, het dient een overweldigende ervaring voor de zintuigen te zijn. Omdat de thee, naarmate de theebladeren langer in het water zijn steeds meer cafeïne bevat en bitter zal gaan smaken, is het zaak de bladeren tijdig te verwijderen. Met een theezakje is dat erg eenvoudig.

Kwaliteit

De smaak van thee wordt grotendeels beïnvloedt door de kwaliteit van theebladeren in het zakje, de standaard Engelse thee bevat vaak bij huismerken lage kwaliteit theebladeren, zoals het kleine bladafval dat men overhoudt bij de productie van losse thee. Voordat de thee in de schappen ligt wordt het eerst geproefd door een daadwerkelijke theeproever. Een theeproever is een vakman die gespecialiseerd is in het ruiken, proeven en combineren van thee. Hiervoor dient hij te beschikken over uitstekend goede g

eur en smaakzintuigen. Gemiddeld duurt het meer dan zes jaar voordat een theeproever deze zintuigen goed beheerst.

Het belangrijkste doel van thee is uiteindelijk genieten van de warme melange. Elke kop thee wordt weer op een andere manier beleefd, je voelt je fris, even snel opgewarmd of het geeft je energie. Thee is een simpele maar lekkere drank die nog lang zal voortbestaan.

Publicatie verschenen in Simon Ster 42.5