Slecht nieuws

Melvin de Wildt

Als je het nieuws aan zet word je overspoeld met slecht nieuws, terwijl de meeste mensen liever goed nieuws horen. Groepen of mensen die op deze manier in de media voorkomen hebben vaak zelfs profijt van deze negatieve aandacht. Moeten we dat slechte gedrag wel belonen?

Als je mensen vraagt of ze liever goed of slecht nieuws horen, zullen de meesten antwoorden met goed nieuws. Ik ben één van die mensen. Soms volg ik maanden lang geen nieuws, dingen die écht belangrijk zijn hoor je toch wel via via. Mijn dagen zien er exact hetzelfde uit, of ik nou wel of geen nieuws volg.

Door elk negatief nieuwsbericht raak je kort geëmotioneerd, maar vervolgens verloopt je dag exact op dezelfde manier. Of er nu een natuurramp is geweest, de oorlog van Syrië een andere wending krijgt of de hoodvloggers van Zaandam weer iemand van hun fiets getrapt hebben, je hebt er niks aan om het te weten. Je vormt een mening aan de hand van de gefragmenteerde kennis die je door de media voorgeschoteld krijgt en schildert die mensen af als onbehoorlijk, terwijl jij zelf de belichaming bent van de fatsoenlijke Nederlander.

Al die meningen gebaseerd op gefragmenteerde kennis zijn bovendien waardeloos. Het is toch veel beter dat iemand met volledige kennis van zaken beslist of er steun komt voor een natuurramp of wat er met het conflict in Syrië wordt gedaan vanuit Nederland?

Slecht nieuws interessanter

We vinden slecht nieuws dus interessanter dan goed nieuws. Dit komt onder andere doordat wij denken dat de wereld rooskleuriger is dan zij daadwerkelijk is. In ons eigen leven, gelokaliseerd in het veilige Westen, komt alles uiteindelijk wel goed. Dit positieve wereldbeeld zorgt ervoor dat slecht nieuws des te choquerender is.

Kennis over de omstandigheden in Syrië verbreedt ons wereldbeeld. Beelden over de oorlog in Syrië maken ons bewust van het leed wat die mensen over zich heen krijgen. Op die manier kunnen we ons inleven en verplaatsen in de slachtoffers die, onder andere, om onze hulp vragen.

Daarnaast is de mens evolutionair gezien gefocust op gevaar. Het kan het verschil uitmaken tussen leven en dood. Door op de hoogte te zijn van de gevaren om ons heen hebben we meer kans om te overleven.

Onze nieuwsgierigheid speelt ook een grote rol. Het is de trend van nu, we willen van alles op de hoogte zijn. Op de hoogte van al onze vrienden via Whatsapp, van iedere vage kennis via Facebook en van de hele wereld via het nieuws. Op die manier kunnen we ons beter voorbereiden op negatieve gebeurtenissen.

Maar wat nou als je niets wist van de oorlog in Syrië? Als je niets wist van de kernproeven van Noord Korea en niks hoorde van de hoodvloggers in Zaandam en de banga lijst van Vindicat? Zag je dag er nu dan anders uit? Mis je dan echt iets belangrijks?

Slecht nieuws dicteert

Journalisten hebben er de gewoonte van gemaakt zich te focussen op slecht nieuws. De media zijn immers commerciële bedrijven en zullen alles doen om meer winst te maken. Veel mensen zeggen het goede nieuws te verkiezen boven het slechte, maar is dat zo?

In Engeland onderzocht men of dat waar is. De deelnemers werd verteld dat zij voor een onderzoek een aantal willekeurige artikelen moesten lezen. De deelnemers kozen vaak nieuwsberichten met een negatieve toon in plaats van positief nieuws. Opvallend is dat zij juist lieten weten liever goed nieuws te zien dan slecht nieuws. De deelnemers vonden dat de media over het algemeen te veel de focus leggen op negatief nieuws. Het schrijnende is dat wij, de lezers, hier zelf verantwoordelijk voor zijn.

Opvoeding

Denk even terug aan je opvoeding. Aangezien je waarschijnlijk Werktuigbouwkunde studeert ga ik er even vanuit dat deze goed is geweest. Bij de opvoeding van kinderen wordt goed gedrag doorgaans beloond en slecht gedrag bestraft. Wat we bij de hoodvloggers, straathyena’s en terroristen doen staat loodrecht op deze opvatting. We belonen juist hun negatieve gedrag met aandacht in de media. “Negatieve publiciteit is ook publiciteit”, zullen zij denken. Aandacht is aandacht, wij belonen hun slechte gedrag. Die negatieve aandacht is precies wat zij willen.

Vooroordelen

Uit het geval van de treitervloggers wordt duidelijk hoe de media inspelen op bestaande vooroordelen. Hierdoor bevinden we ons in een vicieuze cirkel. Deze vooroordelen worden gevoed, waardoor de kloof tussen verschillende culturele groepen in stand gehouden wordt.

Wat nu als we al deze negatieve publiciteit niet meer zouden hebben? Heb je dan nog redenen om vooroordelen over bepaalde groepen te hebben?

Vroeger, toen de politiek nog een visie had

Ook de politiek wordt beïnvloed door de media. De politiek draait momenteel op emotie. De media dicteren wat belangrijk is en wat besproken wordt. Een tijdje terug sprak premier Rutte zich uit over de incidenten in Zaandam: “tuig van de richel”, noemde hij het en “pleurt op” adviseerde hij de broeders van een andere moeder. Vervolgens viel heel politiek Nederland over zijn uitspraken en ging een groot deel van de algemene politieke beschouwing, een van de belangrijkste politieke debatten, over zijn uitspraken. De politiek staat met de rug tegen de muur, ze moeten er wel wat mee doen want anders gaat het ze stemmen kosten. Ik kan me voorstellen dat een groepje onrustzaaiers nou niet bepaald iets is waar je je mee bezig wilt houden als premier van Nederland.

Even later wordt de beerput van Vindicat en ontgroeningen open getrokken en is de politiek daar weer mee bezig. De politiek is niet aan het regeren met een visie, ze beoefenen reageer-politiek. “Vroeger toen de politiek nog een lange termijn visie had en TNO oprichtte”, zei Gert Witvoet. Hier is tegenwoordig geen ruimte meer voor, de politiek is veel te druk bezig alle rommel op te ruimen die de media in hun schoot pleuren.

Media monster

De media lijken een oorzaak van veel problematiek, maar we hebben het monster zelf gecreëerd. We willen het niet, maar indirect komt dit voort uit onze wil. Moeten we de straathyena’s, hoodvloggers en terroristen minder aandacht geven, moeten we minderen met slecht nieuws in het algemeen of moeten we slecht nieuws misschien helemaal afschaffen?

Publicatie verschenen in Simon Ster 48.1