De onafhankelijkheid van Kenia

„Laat de vreemdeling terug gaan naar zijn land. Laat de Afrikanen hun onafhankelijkheid verkrijgen”

Bas Burcksen

In het oosten van Afrika, miljoenen jaren geleden, is de moderne mens ontstaan. Jagers trokken als nomaden door het continent. Jaren later nestelen kleine groepen zich en ontstaan er nederzettingen, het beginsel van de moderne samenleving. Centraal in deze ontwikkeling staat Kenia. Een goed begin is het halve werk, maar geldt dit ook voor de wieg der mensheid?

Voor het antwoord maakt dit artikel een kleine sprong in de tijd naar de Wedloop om Afrika, dat zich afspeelt aan het einde van een tumultueuze negentiende eeuw. Deze periode is de piek van een Europese strijd om zeldzame grondstoffen en handelsroutes. In het jaar 1885 pakken de grootmachten een liniaal erbij en verdelen zo het Afrikaanse continent. Het Verenigd Koninkrijk verkrijgt hierbij de macht over Oost-Afrika, maar laat het bestuur over aan de Imperial British East Africa Company, de Britse variant van de VOC. Tien jaar later neemt de moederlandse regering het heft in eigen handen en sticht Brits-Oost-Afrika, tegenwoordig bekend als Kenia.

Kolonialisme in Kenia

Toch zijn de Britten allesbehalve populair in hun gloednieuwe kolonie. Er is een grote toestroom van migranten die geld ruiken en koffieplantages beginnen. De Keniaanse bevolking wordt onder erbarmelijke omstandigheden ingezet in deze plantages, alhoewel slavernij al afgeschaft is. Logischerwijs ontketent er protest tegen de groeiende bemoeienis uit Europa: de Kenianen zijn hun gezag over eigen land verloren.

Toch probeert het Verenigd Koninkrijk het land te moderniseren om de schijn op te houden dat ze de lokale bevolking helpen. Er wordt een spoor aangelegd, dat door het hele land loopt. Men vergeet echter te melden dat meer dan dertigduizend arbeidsimmigranten en Europese boeren het binnenland in trekken. Zodoende worden de Kenianen in rap tempo verdreven en onderdrukt. In 1907 komt er zelfs een Wetgevende Raad onder druk van de kolonisten, uitgesloten voor zwarte personen. Een miljoen Kenianen worden onderworpen omwille van zo’n dertigduizend kolonisten.

Onafhankelijkheid

Door de toenemende ongelijkheid begint het te broeien onder de inheemse populatie. In het begin van de twintigste eeuw ontstaan er nationalistische bewegingen. Zij vechten voor meer aanspraak in de maatschappij. De Kenianen komen samen om te vechten voor gelijkheid en tegen kolonialisme. Dit blijkt eerst zonder goed gevolg, maar de Eerste en Tweede Wereldoorlog hebben ook in Afrika grote consequenties. De honderdduizenden Kenianen die hebben gevochten in de Oorlogen beginnen een middenklasse te vormen.

De Kenianen worden niet alleen welvarender, maar ook in de politiek nemen ze hun plaats in. Uiteindelijk komt het nationalisme tot zijn hoogtepunt in de jaren 1952 tot 1956. De Mau Mau-opstand verenigt veel Kenianen in de afkeer tegen de koloniale overheid. Er wordt actief druk uitgeoefend om de stem van een Keniaan gelijk te stellen aan die van een blanke kolonist. Geweld wordt niet vermeden van beide kanten. De opstandelingen plegen terroristische aanslagen, terwijl de Britse regering reageert met het gooien van zes miljoen bommen in twee jaar tijd.

Na het neerslaan van de opstand wil de regering het vertrouwen van de lokale bevolking terugwinnen. Er komen verkiezingen met eerlijke vertegenwoordig van de Kenianen. Bij de eerste mogelijkheid pakken de nationalistische partijen direct de meerderheid. Drie jaar later wordt de onafhankelijkheid van Kenia uitgeroepen en de kolonisten verlaten massaal het land. Na twee miljoen jaar is de Keniaanse bevolking voor het eerst vrij én verbonden.

Modern Kenia

De onafhankelijkheid wordt gevolgd door een golf van verandering in Kenia. De Britten geven alle grond terug aan inheemse boeren en de rijkdom eerlijk verdeeld over de stammen. Vanaf de jaren 70 begint het land te veranderen in een stedelijke samenleving. De grote populatiegroei heeft als gevolg dat werkloosheid en armoede ook toeneemt. Door samenwerking met het Westen blijft het toch jaren rustig in het land. De hechte band met Europa bevordert ook een sterke stijging van toerisme in de jaren 80 en 90. In 1993 komt er zelfs een liberale wind door het land met steun van grote banken. De hervormingen helpen de economie te groeien en vormen het moderne Kenia, een land rijk aan cultuur en natuur.

Nu kan het moderne Kenia met een klik op de knop in vol ornaat aanschouwd worden, hoewel achter een ophoping van pixels op een vierkanten beeldscherm. Een ware werktuigbouwer experimenteert, bouwt en beunt waar het kan. Soms moet de werkkleding aangetrokken worden om te ervaren hoe het er echt aan toe gaat. Mede hierom gaat Rhetoricadispuut Tau komende zomer met dertig leden ter ere van het vijfde lustrum op reis naar Kenia. Na op eerdere reizen Spanje, Griekenland en Turkije te hebben bezocht, trekt het dispuut ditmaal de wijde wereld in.

In Kenia zullen de leden op zoek gaan naar wilde beesten op de uitgestrekte savannes. Het land heeft echter veel meer gezichten dan bij menig Europeaan bekend is. Zo zal er kennisgemaakt worden met de stranden aan de Indische Oceaan, de drukte van de wereldstad Nairobi en de vrolijkheid van de Kenianen. Het figuurlijke en letterlijke hoogtepunt wordt bereikt bij een excursie naar de Masai. Twee nachten zullen de dertig dappere heren met een afgelegen stam bovenop een vulkaan proberen te overleven. Uiteraard zullen de bloedstollende avonturen geen geheim blijven voor de nieuwsgierige lezer. Kan iedereen daar zo hard rennen, zijn de stranden echt zo wit zijn, springt de Masai zo hoog en dansen de vrouwen zo prachtig in de kroeg? De leden van Rhetoricadispuut Tau zijn nimmer verlegen zijn om uw brandende vragen te beantwoorden!